Co szkodzi oczom i czego unikać, żeby chronić wzrok?

Pogorszenie widzenia staje się poważnym problemem społecznym. Nie tylko w Polsce ale i na świecie rośnie liczba osób, które narzekają na problemy ze wzrokiem. Nie chodzi tylko o osoby, które ukończyły 40. rok życia, ale także o dzieci, które są zmuszone nosić okulary. To można zauważyć na korytarzach szkolnych. Zagrożeń czyhających na nasze oczy jest coraz więcej, a my wciąż nie do końca jesteśmy świadomi ich negatywnych skutków.

ELEKTRONIKA – ZA DŁUGO, ZA BLISKO, ZA CZĘSTO
Oko ludzkie biologicznie przystosowane było głównie do patrzenia w dal – nasi przodkowie, żyjąc na otwartych przestrzeniach, potrzebowali dobrego wzroku, by wypatrywać zwierzyny lub ewentualnego niebezpieczeństwa.
Tymczasem współczesna digitalizacja świata oraz związane z tym coraz wcześniejsze zapoznawanie dzieci ze sprzętem elektronicznym sprawiły, że oko od najmłodszych lat wykonywać musi długotrwałą pracę wzrokową z bliska. Mnogość urządzeń elektronicznych (laptopy, tablety, smartfony, systemy nawigacji samochodowej) w codziennym życiu oraz czas, który współczesny człowiek spędza przed wszelkiego rodzaju monitorami powodują, że coraz więcej osób skarży się na problemy z widzeniem na różne odległości oraz zmęczenie i pieczenie oczu, pojawiające się pod koniec dnia. Trudno wyobrazić sobie XXI wiek bez zaawansowanej elektroniki, dlatego tak ważne jest racjonalne korzystanie z nowinek technologicznych oraz unikanie negatywnego działania tzw. światła niebieskiego.

W trosce o oczy należy zadbać o dobre ustawienie monitora, odpowiedni kąt patrzenia i dobre światło. Jeżeli jesteśmy zmuszeni do częstej i długiej pracy przed komputerem, starajmy się znaleźć co pół godziny dosłownie kilka minut, na to, aby przenieść wzrok z ekranu na obiekty znajdujące się w dalszej odległości. Możemy również zastosować kilka prostych ćwiczeń, polegających np. na wykonywaniu oczami „ósemek”, spoglądania kolejno w górę, w dół, w prawo i lewo oraz na delikatnym zaciskaniu powiek. Ta prosta gimnastyka wpływa pozytywnie na pracę mięśni poruszających oczami. Warto także pomyśleć o okularach, wyposażonych w soczewki relaksacyjne oraz powłoki antyrefleksyjne.
Soczewki relaksacyjne stworzone zostały z myślą o osobach, które wykonują długotrwałą pracę wzrokową w odległościach bliskich np. przy komputerze – mówi ekspert Hoya Lens Poland. Umożliwiają one ostre widzenie we wszystkich kierunkach i na każdą odległość, chronią oczy przed zmęczeniem i pozwalają użytkownikom na dłuższą i bardziej efektywną aktywność, zarówno podczas pracy, jak i w czasie wolnym – delikatnie wspomagają naturalną akomodację naszych oczu. Zadaniem powłok antyrefleksyjnych jest natomiast likwidacja uciążliwych dla wzroku refleksów świetlnych i odbić. Dzięki temu powłoki te zapobiegają zmęczeniu i nadwyrężeniu oczu oraz zwiększają kontrast i poprawiają jakość widzenia. Jest wiele rodzajów powłok antyrefleksyjnych – na szczególną uwagę zasługuje powłoka Blue Control, której zadaniem jest neutralizacja nadmiaru niebieskiego światła, emitowanego przez ekrany urządzeń elektronicznych.

SŁOŃCE – OCHRONA NIEZBĘDNA PRZEZ CAŁY ROK
Promieniowanie UVA jest obecne przez cały rok, nawet w pochmurne dni, dlatego należy szczególnie podkreślić, że w przypadku narządu wzroku promienie UV to nie tylko problem lata i pełnego słońca – to problem całoroczny. Pierwsze symptomy nadmiernej ekspozycji oczu na słońce to zazwyczaj łzawienie, pieczenie, zaczerwienienie czy uczucie suchości i piasku pod powiekami. Do poważniejszych skutków długotrwałego i nadmiernego wystawiania oczu na słońce zalicza się zmiany na spojówkach, takie jak np. skrzydlik, czerniaki naczyniówki, zapalenie rogówki, uszkodzenia siatkówki, zaćmę, a także zwyrodnienie plamki żółtej, w skrajnych przypadkach prowadzące nawet do utraty widzenia. Nie warto ryzykować. Najlepszą metodą na ochronę wzroku przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego są odpowiednio dobrane okulary – latem przeciwsłoneczne, a w pozostałych miesiącach bezbarwne, ale zawsze z filtrem UV.
Przy wyborze okularów należy pamiętać o tym, że zawsze powinny posiadać filtr chroniący oczy przed promieniowaniem UV. W przypadku okularów przeciwsłonecznych sprawa jest podwójnie ważna, bowiem barwione przyciemnione okulary przeciwsłoneczne bez dobrej jakości filtra UV mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku – mówi ekspert Hoya Lens Poland. Ograniczenie ilości światła docierającego do naszych oczu daje bowiem źrenicom sygnał do rozszerzenia się, przez co do oka wpada więcej szkodliwego promieniowania UV, które uszkadza delikatne tkanki. Dlatego tak ważne jest, aby kupować okulary tylko ze sprawdzonych źródeł. Aby uchronić się przed podrażnieniem oczu przez czynniki pogodowe, warto zaopatrzyć się w soczewki fotochromowe zawierające filtry UV. Soczewki te reagują na intensywność światła i przyciemniają lub rozjaśniają się w zależności od aktualnych warunków oświetleniowych. To bardzo wygodne rozwiązanie, ponieważ przechodząc z pomieszczenia na zewnątrz każdorazowa zmiana okularów z korekcyjnych na przeciwsłonecznie nie jest już konieczna.

NIEODPOWIEDNIE WARUNKI PRACY I NAUKI
Złe oświetlenie, zła pozycja ciała, zła temperatura i wilgotność powietrza– zarówno latem (klimatyzacja), jak i zimą (ogrzewanie) sprawiają, że oczy stają się przemęczone. Dlatego właśnie tak istotna jest prawidłowa organizacja stanowiska pracy czy nauki – równomierne oświetlenie, odpowiednia odległość wzroku od monitora, odpowiednio duży rozmiar czcionki na ekranie, wilgotność i temperatura powietrza. Ważna jest także sama wysokość monitora. Obecnie bardzo często korzystamy z laptopów, które początkowo przeznaczone były do sporadycznego korzystania. Ekran w laptopie znajduje się za nisko dla naszych oczu – dlatego, jeżeli pracujemy na laptopie, korzystniej dla naszych oczu jest, kiedy jest on podłączony do zewnętrznego monitora.
Nie zapominajmy także o … mruganiu. Badania dowiodły, że skupieni na czytanym tekście lub obrazie mrugamy aż pięciokrotnie rzadziej niż np. podczas rozmowy ze znajomymi. Może to prowadzić do zaburzeń filmu łzowego, pokrywającego przednią powierzchnię gałki ocznej i pojawienia się dolegliwości, znanych jako Zespół Suchego Oka. Może on objawiać się uczuciem piasku pod powiekami, pieczeniem, bólem, przekrwieniem spojówek, a nawet nadmiernym łzawieniem.

NIEZDROWA DIETA
O ile zwykle zdajemy sobie sprawę, że komputery, promieniowanie UV, złe oświetlenie, nieodpowiednie warunki pracy czy nauki nie działają korzystnie na nasz wzrok, o tyle często nie uświadamiamy sobie, że to nie wszystko. Negatywny wpływ na oczy ma również nieodpowiednia dieta. Palenie papierosów powoduje, że substancje zawarte w dymie papierosowym upośledzają procesy sprawnego przepływu krwi w organizmie, a niedostateczne dotlenienie i odżywienie zdecydowanie pogarsza ostrość widzenia i może powodować zwyrodnienia siatkówki oraz innych tkanek oka. Niewystarczająca ilość snu sprawia, że osłabione naczynia krwionośne pękają, skutkując zaczerwieniem oczu. Niewłaściwy demakijaż lub też jego brak najczęściej prowadzą do zapalenia spojówek – bardzo szkodliwy dla oczu jest nocny odpoczynek w pełnym makijażu. Eyeliner czy kredka, stosowane na wewnętrznej stronie powieki – tak zwanej linii wodnej rzęs, to dodatkowe ryzyko infekcji – podobnie jak przesypianie nocy w soczewkach kontaktowych.

PO POMOC DO OKULISTY
Wciąż bardzo niewiele osób korzysta z regularnych wizyt kontrolnych u specjalistów – zazwyczaj szukamy pomocy dopiero wtedy, gdy odczuwamy niepokojące objawy. W przypadku wzroku jest jeszcze gorzej – większość bagatelizuje zaczerwienie, łzawienie czy ból oczu w przekonaniu, że to nic takiego i „samo przejdzie”. Równie niedbale podchodzimy do wyboru odpowiednich okularów. To ogromny błąd, który może nas kosztować bardzo wiele. Czy na pewno warto?
Kamila Nowakowska