Dlaczego człowiek nie wygra z komputerem w szachy?

Szachy są planszową grą strategiczną, znaną w od wieków w każdej kulturze i cywilizacji. Szachy powstały ok. V-VI w n.e. Wymagają  strategicznego myślenia, planowania i koncentracji. Od początku istnienia pasjonaci tej rozrywki doskonalili zasady gry oraz ustanawiali kolejne rekordy, które budziły podziw ludzi na całym świecie. Pod koniec ubiegłego wieku umysł ludzki po raz pierwszy przegrał z komputerem.
Michał Kanarkiewicz – utytułowany uczestnik wielu turniejów szachowych wyjaśnił, dlaczego człowiek nie może wygrać rozgrywki szachowej z komputerem.

Szachy wymagają ciągłego analizowania oraz opracowywania przemyślanych strategii. Szachy nazywane są ,,grą królów’’, gdyż przez wieki była ulubioną rozrywką na dworach królewskich.  Trenowanie szachowych rozgrywek przynosi wiele korzyści. Przede wszystkim przyczynia się to do poprawy zdolności intelektualnych i  koncentracji oraz logicznego myślenia. Szachy posiadają walory terapeutyczne. Udowodniono, że tak gra zapobiega rozwojowi chorób jak np. Alzheimer czy demencja. Nauka podstawowych ruchów i zasad wcale nie jest skomplikowana i już nawet małe dzieci mogą zgłębiać tajniki tej gry i czerpać z niej radość i satysfakcję.

Najsłynniejszym mistrzem szachowym wszech czasów jest Garri Kasparow, rosyjski szachista o pochodzeniu ormiańsko-żydowskim.W 1985 został on najmłodszym mistrzem świata, pokonując w wieku 22 lat Anatolija Karpowa. Na jego sukces składało się połączenie talentu, ciężkiej pracy oraz silnej psychiki. Jednak w 1997 r. Kasparow odniósł porażkę, a jego przeciwnikiem nie był wcale inny ,,wirtuoz szachownicy’’, ale… komputer. Maszyna ta nazywała się ,,Deep Blue’’ i była kolejną wersją prototypu, doskonaloną przez najlepszych naukowców i analityków z IBM.

Przed finałową partią był remis 2½ – 2½ jednak, jak twierdzą świadkowie, Kasparow odczuwał na sobie ogromną presję (dla niego była to ,,walka o honor ludzkiego mózgu’’) oraz zmęczenie wywołane długotrwałą rozgrywką, dlatego też finalnie przegrał całe starcie. To pamiętne wydarzenie stało się symbolem wyższości krzemowej inteligencji nad ludzkim umysłem. Od tamtej pory żaden szachowy mistrz nie był w stanie wygrać starcia z maszyną.

Grę w szachy można ująć w matematyczne reguły. Komputery mają tak potężną moc obliczeniową, że nawet człowiek o najwyższym IQ i najbardziej pojemnym i chłonnym umyśle nie jest w stanie pokonać algorytmów maszyny. Ponadto, komputery potrafią w ciągu kilku sekund przewidzieć kilkaset ruchów na przód.

,,Deep Blue’’ zwyciężył nad Kasparowem dzięki 245 wyspecjalizowanym procesorom szachowym, które analizowały 200 mln ruchów na sekundę! Przez to Rosjanin twierdził, że miał wrażenie, że maszyna czyta mu w myślach. Oczywiście, komputerom też zdarzają się niedokładności, jednak rzadko kiedy ludzie są w stanie je wykorzystać, natomiast każdy ludzki błąd i potknięcie maszyna bezlitośnie obraca na swoją korzyść.

Nie zapominajmy też, że szachy sprowadzają się nie tylko do matematyki – jest to również gra nerwów, a, w przeciwieństwie do procesora, nawet osoba posiadająca najsilniejszą psychikę miewa gorsze chwile i momenty załamania – twierdzi Michał Kanarkiewicz, miłośnik szachów, który strategie i taktyki znane z szachownicy wykorzystuje przy szkoleniach biznesowych i power speechach.

Warto jednak dodać, że technologia wcale nie ,,zabiła’’ gry w szachy, wręcz przyczyniła się do ich ekspansji. Dzięki pośrednictwu komputera wirtualne rozgrywki mogą toczyć ze sobą gracze z dwóch różnych stron świata, którzy bez pomocy technologii często nie mieliby możliwości się zmierzyć.
Antonina Piegat