Soki i musy to produkty wartościowe, które powinny być elementem codziennej diety. Z powodzeniem mogą one zastąpić jedną porcję warzyw lub owoców. Istnieje jednak wiele mitów dotyczących tych produktów, przez co nie każdy ma je w swoim codziennym menu. Dla rozwiania wątpliwości, przedstawiamy kilka ważnych faktów i obalamy mity na temat soków i musów, które powinny wielu przekonać do włączenia tych produktów do jadłospisu.
Soki i musy mogą zastąpić owoce i warzywa
FAKT
Szklanka soku (200ml) lub saszetka musu z powodzeniem mogą zastąpić jedną z pięciu porcji owoców lub warzyw w ciągu dnia*. Soki i musy to produkty naturalne o takich samych wartościach odżywczych co owoce i warzywa. Są dostępne przez cały rok, dzięki czemu stanowią świetną alternatywę dla świeżych warzyw i owoców. Dodatkowo występują
w wygodnej formie, dzięki czemu można zabrać je ze sobą wszędzie. Soki i musy są świetnym sposobem na wzbogacenie codziennej diety w wartościowe składniki.
*World Health Report 2002. Reducing risks, promoting healthy life. Geneva, World Health Organization, 2002
Soki odtworzone z zagęszczonego soku są rozcieńczone
MIT
Sok zagęszczony otrzymuje się przez odparowanie wody i aromatu z soku wytłoczonego z owoców lub warzyw. Zabezpiecza się w ten sposób surowiec w sezonie, kiedy owoce są najlepszej jakości lub ogranicza koszty transportu, kiedy sok produkowany jest z owoców niedostępnych na miejscu. Zagęszczony sok jest również łatwiejszy w transporcie, przechowywaniu a także zmniejsza koszty produkcji, czego efektem jest niższa cena gotowego soku. Aby uzyskać sok pitny z soku zagęszczonego dodaje się do niego taką samą ilość wody, jaka została odjęta w procesie odparowania, przywraca się również aromat, a czasami także dodaje miąższ i cząstki owoców. Taki sok zawiera więc średnio nie zmienioną w stosunku do owoców ilość naturalnych cukrów z owoców lub warzyw, z których został wyciśnięty, kwasów organicznych, soli mineralnych i witamin. Proces produkcyjny otrzymywania soków jest tak zaprojektowany, że nawet stosunkowo nietrwała witamina C jest zazwyczaj bardzo dobrze zachowana.
Niezależnie od rodzaju, soki mają takie same właściwości odżywcze
FAKT
Soki pasteryzowane, z dłuższym terminem przydatności do spożycia, soki NFC (ang. not from concentrate) i te powstające z soku zagęszczonego, nie różnią się pod względem zawartości witamin i składników odżywczych od soków jednodniowych i świeżo wyciskanych. Należy pamiętać, że sok, który powstaje z zagęszczonego soku zawiera takie same składniki co owoce i warzywa, z których został wykonany. Różne są tylko procesy powstawania tych soków. W przypadku soku, który powstał z soku zagęszczonego proces ten polega na dodaniu do zagęszczonego soku dokładnie takiej samej ilości wody, która wcześniej została
z takiego soku odparowana. Jakość wody wykorzystywanej do odtworzenia, musi odpowiadać co najmniej jakości wody pitnej. Aromat i barwa tych soków zawsze pochodzą z owoców i warzyw, z których sok powstał. Natomiast dłuższy termin przydatności do spożycia to wynik procesu naturalnej pasteryzacji, który wbrew powszechnym przekonaniom, nie odbiera sokom składników odżywczych czy witamin. Zgodnie z prawem, sok odtworzony z zagęszczonego soku musi zachować fizyczne, chemiczne, organoleptyczne i odżywcze właściwości, odpowiadające co najmniej właściwościom jakie posiadają soki bezpośrednio otrzymane z owoców lub warzyw tego samego gatunku.
Soki owocowe mogą zawierać dodany cukier, syrop glukozowo – fruktozowy, sztuczne barwniki, konserwanty i aromaty
MIT
Zgodnie z przepisami prawa*, do soków owocowych, pomidorowych
oraz 100% warzywnych nie wolno dodawać żadnych cukrów ani innych substancji słodzących. W produktach tych jest zatem obecny jedynie cukier, który znajdował się w owocach lub warzywach, z których dany sok został wyprodukowany. Niewielkie ilości cukru mogą być natomiast dodane do soków warzywnych i owocowo-warzywnych w celu poprawienia ich smaku. Do wszystkich soków, niezależnie od opakowania (w kartonach czy w butelkach) zabronione jest również dodawanie substancji konserwujących i słodzików, a także barwników i aromatów innych niż z owoców lub warzyw, z których sok został wykonany.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że na opakowaniach soków nie znajdziemy informacji „nie zawiera konserwantów”, „nie zawiera dodatku cukrów” czy „nie zawiera sztucznych barwników”. Taka informacja może pojawić się na innych produktach do picia, ale nie na sokach. Wynika to z tego, że do soku nie można dodawać tych substancji i podanie takiej informacji sugerowałoby, że inne soki taki dodatek posiadają, co nie byłoby prawdą. Tym samym producenci, zgodnie z prawem, nie mogą tego deklarować na opakowaniu.
*Dyrektywa parlamentu Europejskiego i Rady 2012/12/WE z dnia 19 kwietnia 2012 r. odnosząca się do soków owocowych oraz (polskie) Rozporządzenie Ministra i Rozwoju Wsi z dnia 8 lutego 2013 r. (Dz.U. 2013 poz. 327)
Musy są dobrym źródłem błonnika
FAKT
Musy zawierają błonnik, zarówno w formie rozpuszczalnej – pektyn jak i nierozpuszczalnej, który stanowi fragmenty ścian komórkowych marchwi i owoców. Obecne w musach pektyny podnoszą walory smakowe musów, dając odczucie gęstości i są źródłem rozpuszczalnego błonnika. Błonnik jest istotnym elementem codziennej diety. Daje uczucie sytości oraz przyspiesza przemianę materii, dlatego jest niezastąpiony w diecie każdego, nie tylko osób odchudzających się.
Sok podczas pasteryzacji traci wszystkie składniki odżywcze
MIT
Pasteryzacja soku ma na celu zniszczenie drobnoustrojów i enzymów, które pozostawione w soku będą prowadzić do naturalnego procesu psucia. To proces w pełni bezpieczny
i naturalny. Polega na szybkim i krótkotrwałym podniesieniu temperatury produktów do temperatury pasteryzacji, jak najkrótszym przetrzymaniu w temperaturze pasteryzacji, a następnie szybkim schłodzeniu produktu. Procesy pasteryzacji są obecnie na tak zaawansowanym poziomie, że wszystkie składniki mineralne oraz większość witamin, zawartych w owocach i warzywach, zostaje zachowana. Pasteryzacja jest więc formą naturalnego utrwalenia produktu.
Produkcja soków w Polsce i pozostałych krajach Unii Europejskiej regulowana jest restrykcyjnymi przepisami
FAKT
Jakość soków szczegółowo określona jest w Dyrektywie sokowej*. Przemysł sokowy, jako jedyna gałąź przemysłu spożywczego, wypracował i zaakceptował system samokontroli jakości soków owocowych w oparciu m.in. o Kodeks Praktyki AIJN (Europejskie Stowarzyszenie Soków Owocowych). Dokument ten określa wymagania jakościowe, higieniczne oraz kryteria oceny tożsamości i autentyczności produktu.
By w pełni monitorować jakość produktów na rynku, Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS) założyło w 2002 roku Dobrowolny System Kontroli Soków (DSK). W ramach DSK kontrolowane są wszystkie soki dostępne na rynku polskim. W związku z tym, jakość wyrobów jest regularnie sprawdzana. Dzięki stosowaniu systemu kontroli, ostatnie lata przyniosły znaczną poprawę jakości i bezpieczeństwa branży sokowniczej.
*Dyrektywa parlamentu Europejskiego i Rady 2012/12/WE z dnia 19 kwietnia 2012 r. odnosząca się do soków owocowych oraz (polskie) Rozporządzenie Ministra i Rozwoju Wsi z dnia 8 lutego 2013 r. (Dz.U. 2013 poz. 327)
Soki mają pozytywny wpływ na organizm
FAKT
Soki bogate są w takie składniki, co owoce i warzywa. Mają też zbliżoną do warzyw i owoców wartość odżywczą. Szklanka soku dziennie to prosta forma na dostarczenie organizmowi wielu cennych substancji: witamin, soli mineralnych (mikro- i makroelementów), antyoksydantów oraz innych biologicznie aktywnych składników. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że witaminy, sole mineralne oraz inne składniki odżywcze zawarte w sokach, są bardzo dobrze przyswajane przez organizm dzieci i dorosłych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca*, aby codziennie spożywać min. 400 g owoców i warzyw podzielonych na pięć porcji. Aby urozmaicić posiłki jedną z porcji może stanowić szklanka soku (200 ml) lub saszetka musu (200 ml).
Więcej informacji na temat kampanii jest dostępnych na stronie www.sokiimusy.eu oraz na fanpage „Żyj SMART” na Facebooku.
Katarzyna Morzycka
